Een avond met de drakendoder

Eindelijk. Zegt de verkoper als ik op de markt op het Museumsinsel de langspeelplaat Chausseestrasse 131 van Wolf Biermann uit een bakje pak en hem meteen afreken. We bespreken kort het nieuws van de dag, bijna alle kranten besteden er op de voorpagina’s uitgebreid aandacht aan: liedermacher Biermann, beroemd en berucht in de DDR, had ‘die Linke’ de kast uitgeveegd.
Uitgenodigd in de Bondsdag om ter gelegenheid van het herdenkingsfeest van 25 jaar Val van de Muur te komen zingen, had hij niet alleen een paar liederen ten gehore gebracht, maar ook de linkse politici stevig toegesproken. Hij, als ‘drakendoder’, zat voor het ‘drakengebroed’ dat niks geleerd had van de geschiedenis… De verkoper kon niet nalaten te melden dat hij de actie ‘hervorragend’ gevonden had.

Gisteravond gaf protestzanger Biermann in het Theater am Schiffbauerdamm van het Berliner Ensemble een bijzonder concert. Aan de vooravond van de 9de november (de dag in 1989 dat de ‘sluisdeuren zich openden’ en DDR-burgers ‘sofort’ naar het buitenland mochten reizen) trad de ‘liedermacher’ op met het Zentralquartett, het freejazz-combo dat in DDR-tijden en nu nog steeds een begrip is in de regio.

In de hal van het theater zitten al sinds de dagkassa open is wat mensen, in de loop van de uren worden dat er enkele tientallen. Zij hopen in aanmerking te komen voor restkaarten, want het concert was al vrij snel nadat bekend werd dat Biermann zou komen, helemaal uitverkocht. 

In het nabij gelegen ‘Tränenpalast’ in de Friedrichstrasse – ooit de belangrijkste grensovergang binnen Berlijn, nu een museum – ligt in een vitrine een stapeltje langspeelplaten van Biermann, zijn paspoort, een door zijn moeder meegesmokkelde microfoon, een foto van de zanger op de brug en een lijst van auteurs die hem steun betuigden toen hij na een concert in Keulen in 1976 plotseling de DDR niet meer in mocht.
Hij bleek ‘ausgebürgert’. Over de moeilijke relatie met zijn land zong hij het beroemde lied Und als wir ans Ufer kamen.

Ich möchte am liebsten weg sein
Und bleibe am liebsten hier
       – am liebsten hier

Na een tijdje in de, overigens prachtige, entreehal te hebben gewacht, lukt het om een plekje te bemachtigen in het theater. Een indrukwekkende avond volgt. Angela Merkel en theaterintendant Claus Peymann houden ieder een inleiding en dan steelt Biermann de show. Hij haalt herinneringen op, de sfeer is luchtig en los (‘ja, láter kun je er eindeloos om lachen’) en hij zingt de beroemdste van zijn protestsongs: Und als wir ans Ufer kamen,  de Stasi-Ballade, Soldat Soldat, de Ballade von den verdorbenen Greisen uit 1989, en, als laatste,  Ermutigung.

(Trouwens… Nina Hagen heeft ‘Ermutigung’ ook gezongen, zij is de dochter van Wolf!)