En wat hebben we daar? Een polaroidje!
En wat voor een.
Er staan twee broers op.
Het leukste stel broertjes van de wereld.
Ik ben gek op polaroids.
Niet dat ik ooit een eigen toestel had – daar was ik in de hoogtijdagen van de instant-camera volgens mij nog net een klein beetje te jong voor – maar ik hou van het medium dat ‘snelklaar’ tot een kunst lijkt te hebben verheven, terwijl het tegelijkertijd het langzame leven lijkt te koesteren. Wie polaroids maakt, zoekt naar details en momenten, houdt ze vast en staat even stil – letterlijk, in de tijd dat het beeld moet verschijnen. Het is altijd een paar minuutjes wachten, een soort bezinning op het onderwerp.
De populairste periode voor het Polaroid-fototoestel was de jaren zeventig, toen het ding net was uitgevonden, en ook nog wel de jaren tachtig. Polaroid werd beroemd omdat het zo handig en vernieuwend was, en had eveneens handige, vernieuwende en beroemde gebruikers. Denk aan Andy Warhol die jarenlang gretig gebruik maakte van de polaroid camera.
De Nederlandse regisseur Willem Baptist ging voor zijn documentaire Instant Dreams op zoek naar de magie van de polaroid foto.
Want was het niet wonderlijk? Je knipte een beeld en er kwam meteen een foto van, ter plekke, uit het apparaat.
Ooit was het ‘polaroidje’ niet minder dan een revolutie op het gebied van fotografie, maar een jaar of tien geleden werd ineens aangekondigd dat de productie stopgezet zou worden. Een groepje hardcore fans bleef echter in de ban van het beroemde fotogenre – hm… noem je het een genre, bedenk ik me nu, of is het een techniek?
In ieder geval, er was voor de liefhebbers genoeg dat niet verloren mocht gaan. Instant Dreams gaat met een viertal van deze Polaroid-minded-people mee in hun fascinatie voor de polaroid.
De belangrijkste figuur in de film is een oud-medewerker van Polaroid die liefst 28 jaar voor de firma gewerkt heeft. Stephen Herchen heet de man, hoewel zijn naam, net als die van de andere polaroid-fans niet genoemd werd, of anders iets te ongemerkt in beeld is gekomen. Herchen heeft zich ten doel gesteld de zeer geheime chemische formule van de polaroid-foto te ontrafelen. Daarbij komt ook uitvinder en visionair denker Edwin Land langs, met wie hij de eerste vijf jaar dat hij bij Polaroid zat, ook samengewerkt heeft. Land, die de chemische samenstelling van de snelklaar-foto altijd geheim gehouden heeft, is eigenlijk het meest intrigerend.
De film van Baptist zit boordevol aspecten die om het onderwerp heen waaieren, en je moet denkelijk geen last hebben van epileptische aanvallen – er zitten een soort intermezzi in die de kijker een trip willen bezorgen of iets dergelijks, hoewel de reden daarvan op z’n zachtst gezegd nogal duister is. Maar verder is het een bijzondere film – of, om het bij de psychedelische toeren die voorgeschoteld worden, te laten passen: de film geeft, in ieder geval letterlijk, kleurrijke verdieping.
Uiteindelijk zijn het vooral de recht-toe-recht-aan en door de tijd wat vergane, fletse beelden van Mr. Land die het meest blijven hangen.
Frappant is het stukje uit 1970 waarin hij een iPhone uit zijn binnenzak lijkt te halen als hij zijn portefeuille pakt en zijn droom verwoordt: dat op een dag iedereen een klein en handig fototoestel bij zich zal dragen en de hele dag foto’s kan nemen die ook nog meteen gedeeld kunnen worden met anderen.
Ja, Land was visionair, dat is duidelijk.
En zijn droom lijkt uitgekomen. Wat dat aangaat hoeft de Polaroid-code dus eigenlijk niet meer gekraakt.
Edwin Land en zijn uitleg over Polaroid zijn te zien in de film ‘The long walk’, die ook op Youtube staat:
mixed Media Soup 